Popularność psychoterapii online cały czas wzrasta. Ze względu na liczne korzyści związane z tą formą terapii, decyduje się z niej korzystać coraz więcej osób. Czy jednak poza licznymi zaletami, posiada też ona jakieś wady i ograniczenia? W jakich sytuacjach psychoterapia przez Internet nie będzie dobrym pomysłem? Co na temat skuteczności takiej formy terapii mówią badania naukowe? Na te pytania staram się odpowiedzieć w kolejnym artykule.

Co mówią badania naukowe?

Na sam początek zajmijmy się kwestią badań naukowych w tym obszarze. Pierwsze badania dotyczące efektywności psychoterapii online były przeprowadzane już w 2000 r. Oznacza to, że prace badawcze w tym obszarze trwają już prawie 20 lat, dzięki czemu możemy być dużo bardziej spokojni, co do ich wiarygodności i rzetelności.

Dlaczego tak uważam? Skoro były przeprowadzane w tak wielu różnych krajach i na różnych kontynentach, a ich wyniki są do siebie bardzo zbliżone, to automatycznie zanika prawdopodobieństwo zafałszowania badań. Co zatem mówią te wyniki?

Zdecydowana większość z nich nie wskazuje praktycznie żadnych, znaczących różnic, między skutecznością terapii online i terapii w gabinecie. Co jeszcze istotniejsze, niektóre z badań pokazują nawet, że w niektórych przypadkach psychoterapia przez Internet okazywała się skuteczniejsza od tradycyjnej formy terapii. Szczególnie wyraźnie wskazują to badania przeprowadzone w 2013 r. na Uniwersytecie w Zurichu („Psychotherapy via internet as good as if not better than face-to-face consultations”).

Ci pacjenci, którzy uczestniczyli online, częściej oceniali kontakt z psychoterapeutą jako bardziej osobisty.

Wskazane wcześniej badania dotyczące głównie psychoterapii online w formie wideorozmowy. Warto więc dodać, że istnieje też forma terapii online, która polega tylko i wyłącznie na wymianie wiadomości tekstowych. Forma ta okazała się szczególnie skuteczna w krajach azjatyckich, gdzie często dominuje kultura tłumienia i ukrywania emocji. Ten rodzaj terapii szczegółowo opisuje w swojej autobiografii Irvin Yalom – znany, amerykański psychoterapeuta. Na czym polega ta wspomniana skuteczność? (Zobacz: Od czego zależy skuteczność psychoterapii?)

Chodzi o to, że dla osób silnie zablokowanych emocjonalnie, nawet kontakt w postaci wideorozmowy jest na początku terapii zbyt trudnym rodzajem kontaktu. Forma pisemnego czatu jest zatem jedyną formą, na którą wiele osób z tych krajów czuje wewnętrzną gotowość.

Bardzo często jednak, już po kilku miesiącach terapii tekstowej, wielu pacjentów zaczynało odczuwać pierwsze, pozytywne zmiany i zaczęli być gotowi do przejścia na terapię w formie wideorozmowy. Gdyby jednak terapia tekstowa nie była powszechnie dostępna, być może te osoby nigdy nie skorzystałyby z jakiejkolwiek zewnętrznej pomocy.

PSYCHOTERAPIA ONLINE – ZAPISZ SIĘ

Psychoterapia przez Internet – wady i ograniczenia

Żeby jednak nie zostać posądzonym o nadmierne idealizowanie, czuję też potrzebę wyraźnego wskazania wad i ograniczeń psychoterapii online. Przede wszystkim psychoterapia przez Internet nie jest zalecana w sytuacjach zagrażających życiu. W przypadku myśli samobójczych, samookaleczeń lub długotrwałego stanu kryzysowego, zdecydowanie lepiej wybrać się osobiście do gabinetu psychoterapeuty. Dlaczego? Chodzi o to, że fizyczna obecność i bliskość drugiej osoby, może mieć w tych sytuacjach decydujące znaczenie.

Do wad i ograniczeń psychoterapii online na pewno trzeba również dodać wszystkie ewentualne problemy techniczne, które możemy napotkać. Po pierwsze, w przypadku kontaktu internetowego, zawsze istnieje ryzyko przechowywania treści sesji w niezabezpieczonych warunkach, przez co dostęp do nich mogą zyskać niepowołane osoby. Warto więc porozmawiać o tym z terapeutą jeszcze przed rozpoczęciem terapii, aby zyskać większe poczucie bezpieczeństwa w tym zakresie.

Kolejna bardzo istotna kwestia to oczywiście konieczność zadbania o przestrzeń do odbywania sesji.

Osoba decydująca się na udział w terapii online potrzebuje zadbać o to, aby w trakcie spotkań z terapeutą czuła się komfortowo i bezpiecznie. Jeśli mieszka z innymi członkami rodziny, może to być kwestia znacząco utrudniona.

Warto ją rozpatrzyć jeszcze przed rozpoczęciem terapii, gdyż może się okazać, że jednak wizyty w gabinecie będą dawały większe poczucie spokoju i prywatności.

Następna, absolutnie fundamentalna kwestia, to bardzo dobre łącze internetowe. Żeby psychoterapia przez Internet mogła być skuteczna, jakość wideorozmowy musi być co najmniej dobra. Zbyt częste zakłócenia mogą prowadzić do zniekształceń przekazywanych treści, a ostatecznie do niezrozumienia i zniechęcenia do tej formy terapii.

Oczywiście w niektórych sytuacjach (np. trudne warunki pogodowe) jakość połączenia internetowego może być całkowicie niezależna i od pacjenta i od terapeuty. Niektórzy terapeuci w takim przypadku proponują odbycie sesji np. w kontakcie telefonicznym.

Warto też zaznaczyć, że korzystanie z terapii online wymaga od pacjenta w miarę sprawnego posługiwania się komputerem, pocztą elektroniczną i aplikacją do wideorozmowy. Brak takich umiejętności np. w przypadku osób starszych, może całkowicie uniemożliwić korzystanie z tej formy terapii. Jeśli taka osoba nie ma kogoś, kto mógłby jej pomóc w obsłudze komputera, zdecydowanie bezpieczniejsze może być fizyczne pojawienie się w gabinecie psychoterapeuty.

Zalety psychoterapii online

Tyle jeśli chodzi o wady i ograniczenia. Jakie są natomiast plusy i zalety? Przede wszystkim psychoterapia przez Internet jest możliwa bez konieczności wychodzenia z domu. Dla tych, którzy mieszkają np. w mniejszych miasteczkach, a do najbliższego psychoterapeuty mają kilkadziesiąt kilometrów, może to być ogromną zaletą. Dzięki temu nie tylko zaoszczędzą czas, który straciliby na dojazdy, ale też koszty z tym związane.

Kolejna kwestia dotycząca oszczędności finansowych, dotyczy ceny za psychoterapię. Jeśli ktoś mieszka np. w Warszawie, gdzie ceny sesji wahają się w granicach 150-200 zł, to takie kwoty mogą być dla niego zbyt dużym obciążeniem finansowym. W takiej sytuacji możliwe jest znalezienie psychoterapeuty z innego miasta, który pracuje online i ma niższe stawki, np. 100-120 zł. Dla niektórych osób miesięczna oszczędność w postaci 200-300 zł, może być decydującą korzyścią.

Warto też dodać, że oczekiwanie na termin wizyty w formie online, jest zazwyczaj zdecydowanie krótsze, niż w przypadku tradycyjnej terapii. Zdarza się, że na sesję w niektórych gabinetach trzeba czekać nawet kilka miesięcy.

W przypadku terapii online często jest to parę tygodni, a czasami nawet tylko kilka dni. Dlaczego? Ponieważ psychoterapeuci pracujący online są zazwyczaj bardziej elastyczni terminowo i łatwiej im dostosować swój grafik do potrzeb osoby zgłaszającej się.

Ostatnia istotna zaleta, to oczywiście dostępność terapii online dla Polaków przebywających za granicą. Osoby, które żyją i pracują w innym kraju, często mają utrudniony dostęp do polskich psychoterapeutów, a bardzo zależy im na odbyciu terapii w ojczystym języku. Psychoterapia przez Internet umożliwia skorzystanie z profesjonalnej pomocy nawet wtedy, gdy przebywa się na innym kontynencie.

Podsumowanie

Podsumowując zatem: czy psychoterapia przez Internet jest skuteczna? Z pewnością tak, ale na pewno nie zawsze i nie w każdym przypadku. Jeżeli decydujemy się na rozpoczęcie terapii online, warto już na początku omówić z terapeutą kwestię tego, dlaczego decydujemy się właśnie na taki rodzaj kontaktu. Czy faktycznie zależy nam na wygodzie i oszczędności, czy jest to jakiś rodzaj uniku przed bliskim, emocjonalnym kontaktem z drugim człowiekiem? Czy głównym powodem są kwestie finansowe, czy może lęk przed fizycznym pojawieniem się w gabinecie psychoterapeuty?

Zgłębienie odpowiedzi na te pytania, nie ma na celu zniechęcenia danej osoby do terapii online, tylko do lepszego zrozumienia własnej, wewnętrznej motywacji.

Jeśli ktoś faktycznie odczuwa silny lęk przed fizyczną wizytą w gabinecie, to wcale nie oznacza, że nie może skorzystać z formy online. Jak najbardziej może, ale warto omówić i przyjrzeć się tym reakcjom lękowym i nie ukrywać ich pod pretekstem wygody i oszczędności.

PSYCHOTERAPIA ONLINE – ZAPISZ SIĘ

Autor: Jakub Mikołajczak – psychoterapeuta humanistyczno-egzystencjalny