„Dokonując wyboru, wybieramy za wszystkich ludzi. Każdy nasz czyn pociąga za sobą stworzenie takiego wzoru człowieka, jakim powinien być według nas”
J.P. Sartre

.
Podejmowanie decyzji – jak wybierać?

Każdy z nas jest wzorem. Bez względu na to czy tego chcemy czy nie, inni ludzie są nieustannymi świadkami naszych działań i podejmowanych decyzji. Nawet jeżeli zamieszkamy w środku lasu, całkowicie izolując się od kontaktu z innymi osobami, to i tak nadal jesteśmy pewnego rodzaju przykładem. Nadal pozostajemy cichym propagatorem mieszkania wśród drzew i zwierząt. Nawet jeżeli wstrzymujemy się od podjęcia jakiejkolwiek decyzji, to brak jej podjęcia, również jest wyborem. Każda rezygnacja z działania, również coś o nas mówi. Choćbyśmy nawet bardzo chcieli, nie jesteśmy w stanie uciec od poczucia odpowiedzialności za to, co sobą mówimy. Dlatego właśnie tak trudne bywa podejmowanie decyzji.

Każdy nasz wybór, kształtuje wzór, którym z chwili na chwilę się stajemy. Wzór ten, obserwowany i doświadczany przez innych ludzi, wpływa na ich kształtowanie się. Dlatego właśnie, kiedy wybieramy, to wybieramy za wszystkich ludzi. Podejmując daną decyzję pokazujemy, że właśnie tak według nas, powinno się w tej sytuacji postąpić. Dlatego też francuski filozof piszę:

„Zawsze powinniśmy zadawać sobie pytanie: co by nastąpiło, gdyby wszyscy tak postępowali?”

Każda Twoja decyzja wpływa na innych?

Zastanów się, jakby to było żyć w zgodzie z powyższymi przekonaniami filozofa. Jakby to było uważać, że każdy Twój wybór, każda decyzja i każde podjęte działanie, wpływa na wybory nie tylko innych ludzi, ale też całych kolejnych pokoleń?

Z jednej strony musi się to wiązać z poczuciem ogromnej i głębokiej odpowiedzialności. Tam natomiast, gdzie jest odpowiedzialność, również musi pojawić się niepokój. Kiedy jesteś świadomy, że dokonując wyboru, wybierasz za wszystkich ludzi, podjęcie decyzji na pewno będzie trudniejsze. Musi być trudniejsze, bo odpowiedzialność jest zdecydowanie większa. W związku z tym niemożliwa jest ucieczka od poczucia niepokoju i dyskomfortu.

Z drugiej jednak strony, świadomość tak dużej odpowiedzialności, może dokonać rewolucji w naszym sensie życia. Możemy przestać koncentrować się tylko na egoistycznym tworzeniu siebie i osiąganiu własnych celów, a dzięki temu przyczynić się do zmiany wśród innych ludzi. Ci ludzie, tworząc siebie, między innymi na podstawie naszego wzoru, również przyczynią się do kształtowania kolejnych pokoleń. Tworząc taki wzór człowieka, jakim powinien być według nas, pozostawimy cząstkę siebie nawet wtedy, gdy już nas nie będzie na tym świecie. W ten sposób możemy zyskać dostęp do sensu życia, który wykracza poza nasze życie.
.

Wewnętrzny niepokój – gdzie ma swoje źródło?

Może to poczucie niepokoju, którego wszyscy co jakiś czas doświadczamy, bierze się właśnie z głębokiej odpowiedzialności nie tylko za nasze życie, ale też życie innych ludzi? Może źródłem tego przeszkadzającego niepokoju jest trudność w zaakceptowaniu tak dużej odpowiedzialności? Może kiedy przestaniemy wreszcie dążyć do całkowitego wyzbycia się niepokoju, będziemy mogli przyjrzeć mu się z bliska i odnaleźć w nim coś, co nada naszemu życiu całkowicie nowy sens?

Być może ten nowy sens byłby trudniejszy. Być może wymagałby rezygnacji z automatycznych zachowań, gdyż w ich miejsce pojawiłyby się częstsze refleksje. Być może te refleksje nie byłyby wcale przyjemne.

Postawmy sobie jednak wcześniejsze pytanie filozofa: co by nastąpiło, gdyby wszyscy działali automatycznie, podejmowali decyzje bez głębszych refleksji, byli skoncentrowani tylko na egoistycznym dążeniu do własnej przyjemności? Czy chciałbyś, aby właśnie taki typ ludzkości, realizował się w naszym świecie? Czy chciałbyś przyczynić się do tworzenia takiego właśnie wzoru?

Skieruj teraz to samo pytanie do siebie: co by nastąpiło, gdyby wszyscy ludzie, postępowali właśnie tak, jak Ty postępujesz? Jak wyglądałby świat, gdyby wszyscy wzorowali się właśnie na Tobie?

Wyobraź sobie teraz ten świat. Spójrz na to jak ludzie tworzą w nim relację, w jaki sposób się ze sobą komunikują, na co poświęcają wolny czas czy w jaki sposób zarabiają na życie. Zastanów się co chciałbyś w tym świecie zmienić, a następnie pomyśl, co w takim razie musiałbyś zmienić w sobie.

Być może podejmowanie decyzji wydaje się w tej chwili jeszcze trudniejsze. Być może jednak właśnie w tej chwili przyczyniasz się do zmiany sposobu myślenia i działania wśród kolejnych pokoleń?

LITERATURA:

1. J. P. Sartre, „Egzystencjalizm jest humanizmem”.