Enneagram jest systemem, który składa się z 9 typów osobowości. Według jego teorii, każdy człowiek jest jednym z tych typów, czyli posiada jedno z dziewięciu tzw. uzależnień psychicznych, które powstało w okresie wczesnego dzieciństwa. Na temat Enneagramu można spotkać się z wieloma różnymi opiniami – jedni kojarzą go głównie ezoterycznie, doszukując się powiązań z numerologią, dla innych jest dużo bardziej naukowy i praktyczny, przez co bywa wykorzystywany w świecie biznesu. Czy warto się nim bliżej zainteresować? Czy robiąc test osobowości, których jest mnóstwo w Internecie, można dowiedzieć się o sobie czegoś wartościowego? Zapraszam do lektury.
KALENDARZ WARSZTATÓW I WEBINARÓW – ZOBACZ SZCZEGÓŁY!
.
Enneagram – krótka historia i podstawowe założenia
Na samym wstępie chcę podkreślić, że cała teoria Enneagramu jest po prostu pewnym modelem opisującym rzeczywistość. Każdy model ma natomiast to do siebie, że z natury jest niewystarczający i niepełny. Tak jak wiele innych teorii, Enneagram jest próbą opisu rzeczywistości, a nie jej idealnym odzwierciedleniem. Rzeczywistości nigdy nie da się opisać w pełny, ostateczny sposób, gdyż jest zbyt złożona. W mojej opinii warto o tym pamiętać.
Jeżeli chodzi o pochodzenie Enneagramu, to trudno odwoływać się do konkretnych faktów. Źródła podają różne informacje, z których tylko niektóre są zbieżne. Enneagram bywa łączony ze szkołami sufickimi, nauczaniem filozofa Pitagorasa, a niektórzy odnajdują w nim nawet nawiązania do chrześcijaństwa. W wielu publikacjach pojawia się nazwisko Georgija Gurdżijewa, który w czasie podróży po Bliskim Wschodzie zapoznał się z Enneagramem i w 1923 roku założył we Francji Instytut, który zajął się jego badaniem. Do wprowadzenia Enneagramu do świata zachodu przyczynił się też chilijski badacz Oscar Ichazo, działający w drugiej połowie XX wieku.
Co takiego wyróżnia Enneagram od innych typologii osobowości?
Przede wszystkim system ten wychodzi poza opis ludzkich cech i skłonności. Jego głównym celem jest sięganie poziomu motywacji, czyli poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego zachowujemy się właśnie w taki, a nie inny sposób?
Odkrycie konkretnego typu osobowości nie polega zatem na dopasowaniu pod siebie listy cech charakteru, tylko na głębokiej autoanalizie, odkrywającej prawdziwe motywy naszych działań.
Z tego właśnie powodu testy osobowości znajdujące się w Internecie, których rozwiązanie rzekomo ma odkryć nasz główny typ, są znacznie niewystarczające i przez to nie do końca skuteczne. Testy badają to, co my sami o sobie myślimy lub co chcielibyśmy o sobie myśleć i nie są w stanie sięgnąć poziomu motywacji, który w wielu przypadkach jest całkowicie lub częściowo nieświadomy. Odkrycie swojego typu osobowości w Enneagramie, musi wiązać się z ciężką, mozolną i przez to nieprzyjemną pracą, gdyż oznacza poznanie prawd, których być może nie widzieliśmy lub nie chcieliśmy widzieć, przez całe nasze życie.
.
9 typów osobowości – jak odkryć ten właściwy?
Jakie jest zestawienie 9 typów osobowości w Enneagramie? W literaturze są dostępne dwie, główne typologie, stworzone przez Helen Palmer oraz Hurley i Dobsona. Choć ich opisy osobowości są do siebie bardzo zbliżone, to różnią się nazwy poszczególnych typów:
- 1 – Perfekcjonista / Pedant
- 2 – Dawca / Opiekun
- 3 – Wykonawca / Zdobywca
- 4 – Tragiczny Romantyk / Ekscentryk
- 5 – Obserwator / Obserwator
- 6 – Adwokat Diabła / Strażnik
- 7 – Epikurejczyk / Fantasta
- 8 – Szef / Wojownik
- 9 – Mediator / Osadnik
Opisywanie w tym artykule wszystkich 9 typów osobowości, chociażby w dużym skrócie, nie ma najmniejszego sensu, gdyż jest to zbyt obszerna wiedza, aby ująć ją w kilku zdaniach. Najlepszym sposobem na odkrycie swojego typu, jest szczegółowe zapoznanie się z wszystkimi dziewięcioma typami, najlepiej poprzez uważną lekturę książek na temat Enneagramu. Jeżeli chodzi o polskie publikacje polecam „Enneagram” Helen Palmer lub „Enneagram w działaniu” Hurley i Dobsona.
Część wiedzy z tych książek można również znaleźć na stronie na temat Enneagramu. Jeżeli kusi Cię, aby z ciekawości wykonać test, również polecam znajdujący się na powyższej stronie, czyli TUTAJ. Pamiętaj jednak, że żaden test nie da Ci ostatecznej odpowiedzi – tylko głęboka autoanaliza i uczciwość wobec samego siebie, będzie w tym przypadku prawdziwie przydatna.
Na co warto zwrócić uwagę podczas własnej autoanalizy? Autorzy Hurley i Dobson udzielają trzech, bardzo istotnych wskazówek:
- Zwróć uwagę nie tylko na to jaki jesteś teraz, ale przede wszystkim przeanalizuj swoje życie kiedy miałeś około 20 lat i mniej – jak wtedy się zachowywałeś i jaki byłeś?
- Zwróć uwagę w jaki sposób zachowujesz się w przypadku trudności i przeciwności losu – zazwyczaj właśnie wtedy działamy automatycznie, zgodnie z naszym typem uzależnienia psychicznego.
- Jeżeli już dojdziesz do pierwszych wniosków, poproś przyjaciela o szczerą opinie na swój temat – możesz odkryć kwestie, z których sam nie zdawałeś sobie sprawy.
.
Krytyka Enneagramu
Z czego jednak wynika dość częsta krytyka Enneagramu? W wielu przypadkach chodzi o to, że osoby studiujące Enneagram nagle odkrywają, że posiadają cechy i wzorce zachowań z wielu różnych typów osobowości, a nie z jednego. To sprawia, że uznają ten system za nieprawdziwy. Jednak autorzy publikacji, o których wspomniałem wcześniej, znacząco podkreślają, że to absolutnie naturalne iż posiadamy cechy różnych typów. Musi tak być, ponieważ każdy człowiek posiada swoją własną, indywidualną historię, która stworzyła jego niepowtarzalną osobowość.
W Enneagramie nie chodzi o dopasowanie wszystkich swoich cech do danego typu, tylko o odkrycie głównego psychicznego uzależnienia, które każdy z nas posiada tylko jedno. Uzależnienie to powstało w okresie dzieciństwa i było naturalnym skutkiem ubocznym dostosowywania się do świata i życia w społeczeństwie.
Niestety wybrany w dzieciństwie jeden wzorzec zachowań, przez to, że był przez długi czas powtarzany, stał się automatyczny i teraz jest wykorzystywany mechanicznie (Zobacz: 8 popularnych mechanizmów obronnych), bez refleksji i oceny, czy właśnie tak chcemy się zachować. Ten wzorzec jest jednak zazwyczaj nieświadomy, więc jego odkrycie wymaga czasu i uważnej samoobserwacji.
Podsumowując: choć interesuje się Enneagramem już od kilku lat, nie jestem jego bezwzględnym „wyznawcą”. Trudno ocenić czy jest to skuteczna próba opisu rzeczywistości, jednak moim zdaniem jest to próba na tyle wartościowa, że warto bliżej się nią zainteresować. Oczywiście jeżeli chcemy to zrobić, nie poprzestawajmy na internetowych testach i krótkich artykułach, ale zdecydujmy się na lekturę obszerniejszych publikacji.
KALENDARZ WARSZTATÓW I WEBINARÓW – ZOBACZ SZCZEGÓŁY!
Autor: Jakub Mikołajczak