Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja to najczęściej spotykane zaburzenie psychiczne we współczesnym świecie. Z czego to wynika, że tak wielu ludzi na nią choruję? Jak odróżnić depresję od zwykłego obniżenia nastroju? Co to jest depresja?

Choć temat depresji to bardzo obszerne zagadnienie, któremu zostały już poświęcone setki publikacji, w poniższym artykule postaram się przytoczyć bardzo podstawowe, ale przede wszystkim praktyczne informację na temat rozpoznania i skuteczności leczenia depresji.
.

Co to jest depresja? – podstawowe objawy

Istnieją statystyki podające, że co dziesiąty pacjent, który zgłasza się do lekarza pierwszego kontaktu, cierpi na pełnoobjawową depresję. Niestety lekarze bardzo rzadko potrafią ją rozpoznać, dlatego wiele osób żyje z depresją przez bardzo długi czas, w ogóle nie zdając sobie z tego sprawy. Spotkałem się również ze statystykami podającymi, że na depresję dwa razy częściej chorują kobiety. Osobiście byłbym jednak ostrożny w ogłaszaniu takich obliczeń, gdyż w mojej opinii bardzo możliwe jest, iż kobiety dużo częściej niż mężczyźni zgłaszają się po pomoc, dlatego częściej trafia do statystyk informacja o ich depresji.

Jakie są podstawowe objawy depresyjne? Tym, co zazwyczaj pojawia się jako pierwsze, jest negatywne myślenie, które zazwyczaj przybiera formę tzw. luminacji. Pojęcie to oznacza, że dana osoba tak bardzo „wkręca się” w swój sposób myślenia, że jedne negatywne myśli generują kolejne, więc okresy negatywnego myślenia trwają coraz dłuższy czas. Wtedy zaczyna się pojawiać zobojętnienie, które następnie przeradza się w poczucie pustki czy utraty sensu życia. Dana osoba odczuwa znaczący spadek życiowej energii, a podejmowanie codziennych czynności staję się dla niej coraz trudniejsze. W przypadku depresji mogą, ale nie muszą, pojawić się też takie objawy jak zaburzenia snu, utrata apetytu czy spadek popędu seksualnego.
.

Gorszy dzień czy depresja? – jak rozpoznać

Co to jest depresja, a co to jest chwilowy spadek nastroju? Czy jeżeli mamy kilka trudniejszych dni, to oznacza to, że popadamy w depresję? Oczywiście, że nie. Jednodniowe czy nawet kilkudniowe wahania nastroju są jak najbardziej naturalne i dotyczą właściwie każdego człowieka.

Zdaniem specjalistów o depresji możemy zacząć mówić dopiero wtedy, gdy opisane powyżej objawy utrzymają się regularnie przez minimum 2 tygodnie.

Oczywiście istnieją różne rodzaje depresji, więc możemy również mieć z nią do czynienia, jeżeli znaczące obniżenie nastroju nawraca na kilka dni, np. raz w miesiącu, ale dzieję się to już od wielu miesięcy.

Jeżeli chodzi natomiast o przyczyny depresji, to możemy wyróżnić trzy główne źródła:

• biologiczne – np. czynniki genetyczne lub zmiany poziomu neuroprzekaźników w mózgu,
• psychologiczne – np. stresujące wydarzenia lub problemy w relacjach rodzinnych,
• społeczne – np. problemy w życiu zawodowym lub poczucie samotności.

Jak zatem widać, w przypadku depresji nie możemy nigdy mówić o jednej, tej samej przyczynie, powtarzającej się u wszystkich osób, gdyż ta kwestia jest dużo bardziej złożona. Obecnie coraz więcej specjalistów uważa, że jedną z głównych przyczyn powszechności depresji we współczesnym świecie, jest tzw. „wyścig szczurów”, w którym niestety nie ma żadnej mety. Bardzo często depresje wywołują wtedy kłopoty finansowe czy trudności zawodowe, co następnie przekłada się na poważne problemy w relacjach z najbliższymi.
.

Leczenia depresji – leki czy psychoterapia?

W jaki sposób można natomiast leczyć depresję? Jednym z popularnych w naszym kraju sposobów jest na pewno tzw. farmakoterapia, czyli stosowanie odpowiednich, specjalistycznych leków. Na temat wad i zalet takiego rozwiązania jest jednak wiele różnych opinii. Moim zdaniem – „to zależy”. Są sytuacje w których zastosowanie leków jest niezbędne, gdyż bez nich dana osoba nie jest w stanie wykonać jakichkolwiek życiowych czynności, a tym bardziej aktywnie uczestniczyć w psychoterapii. Zdarzają się też jednak sytuacje, kiedy leki są niestety niepotrzebnie zapisywane, gdyż zamiast pomóc danej osobie, pełnią funkcję tzw. wzmocnienia, czyli pomagają tylko na chwilę, ale ostatecznie i tak sprawiają, że osoba je biorąca żyje w tym samym, powtarzającym się schemacie. Wielu specjalistów uważa zatem, że farmakoterapia, nawet jeżeli jest niezbędna, ważne aby była wspierana przez działania psychoterapeutyczne.

Oczywiście w wielu sytuacjach zastosowanie leków nie jest konieczne i w zupełności wystarcza skorzystanie z indywidualnej psychoterapii. W przypadku depresji szczególnie zalecana jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, ale nie oznacza to, że jest jedyną skuteczną formą terapii w przypadku tego rodzaju zaburzeń.

Jako wsparcie psychoterapii warto pamiętać też o odpowiedniej diecie i aktywności fizycznej. Oczywiście sama siłownia czy bieganie nie wyleczy nas z depresji (choć niektóre książki typu „poradniki” tak sugerują), ale może znacząco pomóc.

Skoro już wiemy co to jest depresja, na koniec warto wspomnieć o skuteczności jej leczenia. Statystyki są jak najbardziej optymistyczne, gdyż z badań wynika, że z depresji wychodzi około 80% zgłaszających się z nią pacjentów. Mniej pozytywną informacją jest fakt, że depresja to choroba, która bardzo lubi nawracać. Dlatego właśnie każdy psychoterapeuta powinien nauczyć pacjenta w jaki sposób szybko rozpoznać nawracającą depresję i jakie podjąć wtedy działanie, aby uniknąć ponownego epizodu depresyjnego.

Autor: Jakub Mikołajczak