Jeśli mielibyśmy podać najkrótszą możliwą definicję logoterapii, to mogłaby ona brzmieć, że jest to terapia sensem. Nie jest to jednak terapia skoncentrowana tylko na poszukiwaniu głębokiego sensu życia, ale też przede wszystkim na wartościach. Dlaczego aspekt wartości jest tak istotny? Ponieważ jednym z fundamentalnych założeń logoterapii jest stwierdzenie, że poczucie sensu jest nierozerwalnie związane z osobiście ważnymi wartościami. Zatem jak znaleźć sens życia dzięki logoterapii?
.

Kiedy pojawia się poczucie sensu?

Przede wszystkim o wartościach nie można tylko teoretyzować lub filozofować. Poczucie sensu może bowiem narodzić się tylko i wyłącznie w chwili, gdy podejmujemy konkretne działanie zgodne z tymi wartościami. Kiedy natomiast wartości stają się osobiście ważne?

Następuje to w momencie, gdy uświadamiamy sobie ich indywidualną definicję i rozumienie oraz zaczynamy je przeżywać na swój unikalny i niepowtarzalny sposób. Dopiero wtedy mogą one zrodzić głęboką motywację do podjęcia działania, które będzie miało na celu realizowanie tych wartości w rzeczywistym świecie.

Poczucie sensu nie pojawia się bowiem w chwili egzystencjalnych refleksji, lecz dopiero w trakcie działania, które jest żywą odpowiedzią na wcześniejszy proces myślowego i emocjonalnego kontaktu z wartościami. Można to zaprezentować na następującym schemacie, który pokazuje jak znaleźć poczucie sensu:

Egzystencjalne zawieszenie, czyli chęć szybkiej i łatwej zmiany

Wiele osób natomiast, ze względu na chęć uzyskania szybkiej i łatwiej zmiany, oczekuje pojawienia się poczucia sensu już w chwili snucia refleksji o przyszłym działaniu. Może to być związane ze współczesnym kultem szczęśliwości, który wydaje się promować obietnicę, polegającą na możliwości osiągnięcia stanu idealnego, wewnętrznego spokoju i poczucia pewności.

Dlatego też niektóre osoby miewają tendencję do odkładania działań na nieokreśloną bliżej przyszłość, gdyż czekają na moment, aż poczują się „idealnie do podjęcia działania”, czyli bez doświadczania jakichkolwiek wątpliwości. Taka postawa może wpędzić człowieka w egzystencjalne zawieszenie.

Regularnie odkłada on podjęcie decyzji, nie zauważając przy tym, że brak podjęcia decyzji również jest decyzją. Taki człowiek stara się uniknąć odpowiedzialności i tłumaczy sobie,że jeszcze nie jest gotowy na skonfrontowanie się z nią.

Umyka mu jednak niezaprzeczalny fakt, że nie ma takiego sposobu, aby zawiesić lub odłożyć odpowiedzialność za swoje życia. Natura naszej egzystencji jest bowiem taka, że:

Dlatego też pewien stopień napięcia, niepokoju i niezdecydowania jest nieodłącznym elementem naszej egzystencji.
.

Jak znaleźć sens życia mimo egzystencjalnego napięcia?

Każda nasza decyzja, nawet ta najmniejsza, zostaje podjęta „na zawsze”. W każdym momencie mogę urzeczywistnić osobiście ważną wartość albo bezpowrotnie tą okazję utracić. Każda chwila ma natomiast w sobie tysiące możliwości, a ja mogę wybrać tylko i wyłącznie jedną. W ten sposób wszystkie inne możliwości muszę skazać na „wieczne nieistnienie” (Frankl). Już samo to w wystarczający sposób tłumaczyć naturę napięcia, które jest stałym elementem naszego życia.

Jedynym sposobem, aby choć na chwile zagłuszyć to naturalne, egzystencjalne napięcie, jest zaburzenie świadomości poprzez alkohol lub substancje psychoaktywne. Odczuwanie tego rodzaju napięcia i niepokoju nie jest więc objawem choroby, lecz dowodem zdrowia i egzystencjalnej dojrzałości. Trudne i skomplikowane konfrontowanie się z tym napięciem, nie jest więc wynikiem psychicznego zaburzenia, tylko głębokiej odwagi.

Trudności o charakterze psychicznym i emocjonalnym mogą pojawić się dopiero wtedy, gdy to egzystencjalne napięcie odzywa się, pragnąc przemówić, a zostaje zagłuszone przez szereg różnorodnych działań: uzależnienia, imprezowy styl życia, uprawianie niebezpiecznych sportów, obsesyjne pozytywne myślenie itp. Właśnie wtedy zaczyna się rozwijać pustka egzystencjalna, która stopniowo może przeradzać się w egzystencjalną frustrację, a następnie w bardzo poważny kryzys.
.

Podsumowanie

Zatem jak znaleźć sens życia dzięki logoterapii? (Zobacz: Co to jest logoterapia?) Niestety nie da się tego z góry przewidzieć ani zaplanować. Natura wartości jest bowiem taka, że są one rzeczywistością spełnienia. Możemy odkrywać ich osobiste rozumienie i przeżywanie, łączyć je intencjonalnie z emocjami, a następnie – ufając własnej intuicji – podążyć za działaniem, które dana wartość nam podpowiada.

Jeśli kontakt z osobiście ważną wartością jest naprawdę bliski i autentyczny, to przestaje mieć znaczenie co dokładnie zrobimy. Sposób nie jest istotny, gdyż tą samą wartość można urzeczywistniać w świecie na tysiące sposobów. Poczucie sensu nie wynika z odkrycia jedynego, słusznego sposobu, tylko z nawiązania głębokiego kontaktu z tym, co osobiście porusza naszą duszę i serce (Zobacz: O tym, co trudne, ale właściwe).